Sterke Amerikaanse dollar: De doodsteek voor opkomende markten en hun Bitcoin ambities?

De koers van de Amerikaanse dollar gaat momenteel goed ten opzichte van de meeste andere valuta's. Welke fatale gevolgen een sterke Amerikaanse dollar kan hebben voor de wereldeconomie en waarom hij het Bitcoin establishment op de opkomende markten in gevaar brengt.

Vorige week vond 's werelds belangrijkste vergadering van centrale banken plaats. In Jackson Hole in de staat Wyoming kwamen centrale bankiers uit de hele wereld bijeen om het toekomstige monetaire beleid te bespreken op de jaarlijkse conferentie. De voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, Jerome Powell, maakte onmiskenbaar duidelijk dat hij zich vastberaden zou inzetten voor inflatiebestrijding. Hij benadrukte dat hij zich bewust was van wat dit voor de Amerikaanse economie zou betekenen. Na de bekendmaking van zijn verklaring reageerden de financiële markten. Aandelen en cryptocurrencies corrigeerden aanzienlijk.

De gevaren van een sterke Amerikaanse dollar

Een gevolg van het beoogde restrictieve monetaire beleid is niet alleen dat er minder geld of krediet beschikbaar zal zijn voor de economie en dus voor de mensen, maar ook dat naties die schulden hebben in US dollars hierdoor in grote problemen zullen komen. Een stijging van de belangrijkste rentes in de VS draagt bij tot de versterking van de VS-dollar en dus tot de verzwakking van alle andere valuta's. Wie nu schulden in US dollars heeft, komt nu snel in betalingsmoeilijkheden.

Dit is vooral te wijten aan twee mechanismen die de opkomende landen bijzonder hard treffen. De hogere rente op Amerikaans papier maakt staatsobligaties van andere landen in relatieve termen minder aantrekkelijk voor beleggers. Bijgevolg moeten andere staten hun rente op staatsobligaties verhogen om op de vrije markt investeerders te vinden die toch bereid zijn hen geld te geven.

Tegelijk wordt ook de aflossing van reeds bestaande schulden steeds duurder. Om schulden gelijk aan één US dollar af te lossen, moeten steeds meer eenheden van de binnenlandse valuta uitgegeven worden. Het aandeel van het BBP of de begroting voor schuldaflossing stijgt dus gevaarlijk.

Latijns Amerika geconfronteerd met een domino-effect?

Dit scenario is bijzonder dramatisch voor veel Latijns-Amerikaanse landen. Ze hebben gewoonlijk een zware schuld in Amerikaanse dollars. Tegelijk is de schuldenlast in sommige landen al zeer hoog. Landen als Argentinië of El Salvador staan dus al op de rand van insolventie. Telkens als de Amerikaanse Federal Reserve de rente verhoogt, komen deze landen een stap dichter bij de afgrond.

Volgens Statista bedraagt de buitenlandse schuld van alle Latijns-Amerikaanse landen ongeveer 2,6 biljoen US dollar. Een niet onaanzienlijk deel daarvan is ook in US dollars uitgedrukt.

Herhalen de jaren '80 zich?

Toen aan het eind van de jaren zeventig de inflatie in grote delen van de Westerse wereld toenam, reageerden de centrale banken door de rentes sterk te verhogen. Vooral de Amerikaanse Federal Reserve onder Paul Volker ondernam massale renteverhogingen. Het gevolg was dat het hierboven al geschetste scenario zich voltrok. De Latijns-Amerikaanse schuldencrisis deed zich voor, waardoor landen als Mexico niet langer in staat waren hun schulden af te lossen. Het resultaat was een ernstige economische ineenstorting, die ook bekend staat als het verloren decennium van Latijns-Amerika.

Een groot deel van de dollarschuld van de VS kwam van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). In de loop van de crisis dwong het IMF de Latijns-Amerikaanse landen tot een hard bezuinigingsbeleid. Dit verklaart onder meer de woede die veel mensen in Latijns-Amerika koesteren tegenover het IMF. De afhankelijkheid van de westerse staten en vooral van de VS is daardoor nog groter geworden. Ook al zijn de dingen de laatste 40 jaar veranderd, toch zijn er belangrijke parallellen tussen de crisis van vandaag en die van toen.

Bitcoin vs. US dollar

Het feit dat vooral Latijns-Amerikaanse landen een verhoudingsgewijs hoge Bitcoin-instelling hebben, kan historisch en cultureel verklaard worden uit juist dit verlangen naar onafhankelijkheid van de Amerikaanse dollar. De president van El Salvador, Nayib Bukele, benadrukte in zijn toespraken herhaaldelijk dat hij Bitcoin vooral zag als een mogelijkheid om de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar te verminderen. Het resultaat is bekend. El Salvador was het eerste land ter wereld dat Bitcoin als volwaardige munteenheid invoerde. Ook andere Latijns-Amerikaanse landen, zoals Paraguay of Panama, toonden belangstelling.

IMF en Bitcoin

Net als de Wereldbank of de Bank voor Internationale Betalingen, is het IMF een doorn in het oog van Latijns-Amerika's crypto-establishment. Deze instellingen, die sterk beïnvloed worden door de Amerikaanse dollar, hebben al verschillende keren gewaarschuwd tegen Bitcoin. Ook El Salvador is al berispt voor de invoering van Bitcoin en gevraagd om onmiddellijk af te zien van Bitcoin-integratie. De Amerikaanse kredietbeoordelaars reageerden onmiddellijk op de invoering van de Bitcoin en verlaagden onmiddellijk de kredietwaardigheid van El Salvador. Het gevolg: de invoering van de Bitcoin heeft de financieringskosten van het land doen stijgen.

Indien El Salvador in de nabije toekomst insolvent zou worden (het risico daarop wordt hoog ingeschat), zou dit ertoe kunnen leiden dat het land gedwongen wordt zijn Bitcoin-norm op te geven. Niet alleen zou dan een machtswisseling te verwachten zijn, die zou kunnen leiden tot een nieuw staatshoofd dat zeker minder een Bitcoin-fan is dan Bukele en een ommekeer bewerkstelligt. Ook zouden het IMF en eventuele andere geldschieters een afwijking van de Bitcoin-norm eisen in ruil voor nieuwe hulpleningen. In geval van wanbetaling zou de kans dat de Bitcoin in El Salvador failliet gaat, dus groot worden geacht.

Afschrikkend effect

De sterk gecorrigeerde Bitcoin-prijs en het hierboven geschetste scenario zouden sommige Latijns-Amerikaanse landen ervan kunnen weerhouden om Bitcoin als nationale munt in te voeren. Hierbij moet echter een onderscheid worden gemaakt tussen de staat en ondernemingen en particuliere huishoudens. Terwijl de staat en de centrale bank de neiging hebben zich af te keren van de Bitcoin-standaard, zouden andere actoren precies omgekeerd kunnen reageren en zelfs meer in Bitcoin kunnen investeren.

De enorme snelheid waarmee crypto-adoptie in Latijns-Amerikaanse landen plaatsvindt, vooral in de afgelopen weken, toont aan dat de bevolking Bitcoin en co. niet wil loslaten. In het geval van een Latijns-Amerikaanse betalingscrisis zou er dus een hybride financieel systeem kunnen ontstaan dat sterker is dan ooit, gebouwd op fiatgeld van de staat, maar juist ook op privégeld, in de vorm van cryptocurrencies.

Conclusie

Het risico dat de opkomende markten de komende maanden in gebreke blijven, is groter dan het sinds de financiële crisis van 2008 is geweest. Het zijn niet alleen de Latijns-Amerikaanse landen, zoals in dit artikel uiteengezet, maar ook veel Afrikaanse naties die vaak met soortgelijke situaties te kampen hebben. Het probleem is dat er snel een domino-effect kan ontstaan. Als een land met een opkomende markt zijn betalingsverplichtingen niet nakomt, zullen de rentetarieven op staatsobligaties van andere opkomende markten waarschijnlijk nog sneller stijgen, waardoor het effect nog wordt versterkt. Tenslotte zouden de beleggers dan steeds meer een hogere rente eisen.

In dit scenario kan Bitcoin zowel een vloek als een zegen zijn. Hoe een hierboven geschetste schuldencrisis de Bitcoin-vestiging zal beïnvloeden, valt niet te voorspellen. Daarom moet men openstaan voor de meest uiteenlopende scenario's. Idealiter zal er in de eerste plaats geen wanbetaling zijn.

Dat de inflatie in de VS snel daalt, is niet alleen een vrome wens van de Amerikanen zelf, maar vooral van de dollar-schuldlanden van de VS.