Hoe crisisbestendig is Bitcoin echt?

Ontstaan uit de financiële crisis van 2008 werd Bitcoin in het leven geroepen als bescherming tegen precies dat soort verwoestende situaties. De cryptomunt werd ontworpen om buiten het traditionele financiële systeem te functioneren: gedecentraliseerd, zonder tussenkomst van derden en met een maximale voorraad van 21 miljoen munten. Daarmee onderscheidt Satoshi Nakamoto’s creatie zich van aandelen, obligaties en zelfs goud.

Toch blijkt in de praktijk dat Bitcoin bij geopolitieke of economische spanningen regelmatig een vergelijkbaar koersverloop toont als de traditionele financiële markten. Neem bijvoorbeeld de handelsoorlog onder leiding van Donald Trump: net als de aandelenbeurzen corrigeerde ook Bitcoin aanzienlijk. Dat staat haaks op het beeld dat veel Bitcoin-aanhangers schetsen, namelijk dat BTC dé veilige haven is in tijden van crisis. Goud daarentegen weet in onzekere tijden vaak zijn waarde te behouden, of bereikt zelfs nieuwe recordhoogtes. Is Bitcoin dan echt de beloofde crisisbescherming? Of keren beleggers toch weer terug naar het glanzende edelmetaal?

Bitcoin: een speculatief beleggingsobject?

In recente crises volgde Bitcoin opvallend vaak de koersbewegingen van de aandelenmarkt. Wanneer indices als de Nasdaq en S&P 500 daalden, ging ook BTC onderuit. Tijdens de escalatie van de handelsspanningen tussen de VS en China zakte de koers van Bitcoin, net als die van veel beursindices. Tegelijkertijd steeg goud naar nieuwe hoogtes.

Volgens Mark Valek, investeringsspecialist en partner bij vermogensbeheerder Incrementum AG, wordt Bitcoin nog steeds gezien als een speculatief beleggingsmiddel met name vanwege de hoge volatiliteit en de sterke correlatie met wereldwijde liquiditeitsstromen. In het verleden steeg de waarde van Bitcoin vaak mee met het kwantitatieve verruimingsbeleid van de Amerikaanse centrale bank.

Goud als veilige haven, Bitcoin (nog) niet?

De investeringsbank Standard Chartered onderzocht recentelijk de rol van Bitcoin als veilige haven, mede in het licht van het conflict in het Midden-Oosten. Hun conclusie: Bitcoin biedt weliswaar bescherming tegen problemen binnen het traditionele financiële systeem, zoals bankfaillissementen maar is géén veilige haven bij geopolitieke spanningen. Goud daarentegen wél. Volgens J.P. Morgan profiteert het edelmetaal zelfs van geopolitieke onrust.

Mark Valek sluit zich daar deels bij aan. “Veel analisten denken dat Bitcoin op de lange termijn het potentieel heeft om uit te groeien tot een crisishedge, vergelijkbaar met goud”, zegt hij. Die potentie ligt vooral in de schaarste van Bitcoin en het gebrek aan afhankelijkheid van centrale banken. “Maar in vergelijking met goud, dat al eeuwen wordt gezien als veilige haven, is Bitcoin natuurlijk nog jong.”

Toch denkt Valek dat er op de lange termijn wél een verschuiving mogelijk is. “Maar daarvoor moet Bitcoin zich eerst bewijzen als stabiele store of value, in plaats van puur speculatief object.”

Volgens hem zou dat realiteit kunnen worden als de wereldwijde inflatie blijft aanhouden en de vraag naar schaarse, liquide activa groeit vooral als het vertrouwen in fiatgeld verder afneemt.

Goud of Bitcoin: wat werkt beter in crisistijd?

Statistisch gezien vertonen goud en Bitcoin weinig onderlinge correlatie. De correlatiecoëfficiënt ligt dicht bij nul, wat betekent dat ze zich niet per se in dezelfde richting bewegen – maar ook niet per se tegengesteld.

“In de huidige geopolitieke crisis presteert goud beter dan Bitcoin”, merkt Valek op. Maar dat is volgens hem niet per se volledig toe te schrijven aan de geopolitieke context. In de jaarlijkse ‘In Gold We Trust’-rapportage beschrijft Incrementum hoe nieuwe kopers – vooral uit opkomende markten en centrale banken – de gematigde vraag vanuit het financiële systeem ruimschoots hebben gecompenseerd.

Tijdens het begin van de coronapandemie reageerden goud en Bitcoin juist gelijk: beide daalden eerst fors, om vervolgens explosief te stijgen. “Dat toont aan dat goud niet per definitie beter hoeft te presteren”, aldus Valek. “Zeker in liquiditeitscrisissen, waarin beleggers activa verkopen om aan contanten te komen, kunnen ook zogenaamd veilige havens onder druk komen te staan.”

Goud én Bitcoin: de kracht van combineren

Volgens Valek is het niet zinvol om te stellen dat goud en Bitcoin altijd verschillend reageren op crises. “Daarvoor zijn er te veel variabelen die de prestaties van beide activa beïnvloeden.”

De conclusie? Goud blijft vooralsnog de gevestigde veilige haven. Maar Bitcoin heeft, ondanks zijn jonge leeftijd, het potentieel om op termijn een serieuze rol te spelen als crisisbescherming mits het zijn speculatieve imago weet af te schudden.